Pankreas kanseri; pankreas hücrelerinin kontrolsüz bir biçimde büyümesi neticesinde gelişen ölümcül bir rahatsızlık olarak tanımlanabilir. Çok görülen yaş aralığı 60 yaş ve üzeridir. 40 yaşın altında bu kanser türüne ender bir şekilde rastlanır. Kilo kaybı, iştah, ciltte ve gözlerde sararma, yeni başlayan şeker hastalığı en önemli belirtileridir. Fakat bu bulgular, kanserin ilerlemiş evresinde ortaya çıkmaktadır. Bu vaziyet, erken teşhisi oldukça önemli bir ölçüde güçleştirmektedir. Dünya çapında en fazla ölümle sonuçlanan dördüncü kanser türüdür. Bununla beraber erken evrede tanısı yapıldığında ameliyatla tedavi şansı yüksektir. Tedavide kemoterapi, radyoterapi ve ameliyat gibi değişik metotlardan faydalanılır.

Pankreas kanseri belirtileri nelerdir?

Pankreas kanseri belirtileri;

- Soluk renkte dışkı,

- Göz ve cilt renginde sararma,

- Şişkinlik,

- Hazımsızlık,

- Mide bulantısı,

- Kusma,

- Mide ve sırt kısmında yemek yedikten veya uzandıktan sonra ağrıların çoğalması,

- Deri kaşıntıları,

- Bağırsak tıkanması,

- Açıklanmayan kilo kaybı,

- İshal veya kabızlık gibi bağırsak hareketi farklılığı,

- İdrarda renk farklılığı,

- Titreme ve ateş,

- Kanda pıhtılaşma olarak sıralanabilir.

Pankreas kanserinin tanısı

Rahatsızlığın tanısı amacıyla hekim kişiye, tıbbi sağlık geçmişine ilişkin soruları sorabilir. Hekim; göz ve cilt rengine bakıp, karna baskı uygulayarak, kişiyi fiziksel muayeneden geçirebilir. Pankreas kanserinden şüphe etmesi ile kişiyi bazı testlere tabi tutacaktır. Kan, dışkı ve idrar testleri, biyopsi, manyetik rezonans görüntüleme, bilgisayarlı tomografi taraması en fazla başvurulan testlerdir. Bununla beraber;

- Endoskopik ultrason: Endoskop adlı ince bir tüp, hasta bireyin ağzından salınarak safra kanalı, pankreas, sindirim sistemi organlarının fotoğrafı çekilir.

- Manyetik rezonans görüntüleme: Enerji dalgaları ile ölçülen MRI sayesinde, vücut içerisindeki organların resmi, mıknatıs ve radyo dalgaları ile çekilmektedir.

- Laparoskopi: Karından açılan ufak kesi ile organları görüntülemek adına kamera yerleştirilir ve bu şekilde pankreasın vaziyeti ayrıntılı bir biçimde incelenir.

- Kan testleri: Safra kanallarını kapatan tümör, kanda bilirubin ve karaciğer enzim seviyesinin yükselmesine sebep olabilir. Pankreatit polipeptip, pankreas tümörleri açısından salınan kimi maddelerin kanda bulunması, çoğu kez pankreas kanserinin habercisidir. Fakat kan testlerinin görüntüleme testleriyle beraber değerlendirilmesi önemlidir.

- Biyopsi: Tümörün ve kitlenin kanserli olup olmadığının anlamak için hekim, kişiden biyopsiyle doku örneği alabilmektedir. Kanserli hücrelerin boyutunun ve şeklinin değerlendirilmesiyle pankreas kanseri olup olunmaması anlaşılabilir.

Pankreas kanseri tedavisi

Pankreas kanseri tedavisi; kanserin konumuna, türüne, hangi evrede olmasına göre farklılık gösterebilmektedir. Genel sağlık durumu ve yaş da tedavi adına oldukça önemli durumlardan birisidir. Radyoterapi, ameliyat, kemoterapi; pankreas kanseri tedavisi için başvurulan 3 ana metottur. Hekim, kimi zaman ikisini veya üçünü kombine bir biçimde yürütebilmektedir. Bununla beraber;

- Ameliyat ile tedavi: Genel olarak ameliyat, pankreas kanserinin iyileşmesinin tek yoludur. Ancak kanserin tüm vücuda yayılması ile ameliyat tedavisi sonuç vermemektedir. Pankreas ameliyatı, oldukça karışık ve uzun bir ameliyat türüdür. Hekim, tümörün vaziyetine göre değişik cerrahi operasyonlardan birisine karar kılabilir. Ameliyatla pankreasın belli bir kısmı ya da tümü çıkarılabilmektedir. Pankreasın hepsinin çıkarılmasına, total pankreatektomi adı verilir.

- Radyoterapi: Mevcut olan tümörün küçültülmesi ve ağrıların hafifletilmesi adına hekim, radyoterapi tedavisini uygun görebilir. Radyasyon terapisi sırasında genel olarak geleneksel bir metot olan X ışınları kullanılmaktadır. Proksimal radyasyon tedavisi; ilerleyen kanserli hastalar adına bir başka alternatiftir. Yüksek enerji ile radyasyon ışınlarının kullanıldığı bu tedavide, genel olarak kemoterapi de uygulanmaktadır.

- Whipple ameliyatı tedavisi: Kanserin pankreasın baş bölümde olmasıyla bu tedavi metoduna başvurulmaktadır. Bu ameliyatla pankreasın baş bölümü, ince bağırsağın ilk kısmı ve safra kesesinin tümü veya bir bölümü de alınır. Kimi zaman midenin belli bir bölümünün de alınması gerekebilmektedir. Bu tedavi metodu, total pankreatektomiye göre daha basit bir şekilde iyileşir. Fakat uzun ve yoğun bir cerrahi gerektirmektedir. Başka ameliyat çeşitlerine göre başarı olasılığı daha yüksektir.

Pankreas kanserinin evreleri

Pankreas kanserinin evreleri konusunda geçerli bir görüş yoktur. Bununla beraber pankreas kanserinin dört ayrı evrede değerlendirilmesi mümkündür.

- Evre 0: Bu evrede yayılma yoktur. Kanser, pankreas kanallarındaki üst hücre katmanıyla sınırlı bir haldedir. Çıplak gözle ya da görüntüleme testinde görülmez.

- Evre 1: Lokal büyüme başlamıştır. Kanser, pankreasla sınırlıdır. Tümör dört santimetreden daha ufak olacak biçimde büyüyebilmektedir.

- Evre 2: Kanser 4 santimetreden fazla olabilir. On iki parmak bağırsağına ve safra kanalına yayılmıştır. Fakat bölgesel düğümler ve diğer yerlere yayılım yoktur.

- Evre 3: Daha geniş yayılımlar söz konusudur. Tümör yakınındaki temel kan damarına ya da sinirlere genişlemiş olabilir. Fakat uzak bölgelere yayılım yoktur.

- Evre 4: Pankreas kanseri, diğer organlara da yayılmıştır.

Pankreas kanserinden korunmak için

- İşlenmiş kırmızı et tüketimi kısıtlanmalıdır.

- Sigara bırakılmalıdır.

- Bol sebze ve meyve tüketilir.

- Aşırı alkol kullanımından kaçınmak gerekir.

- Aile geçmişinde pankreas kanseri söz konusuysa, gereken kontroller yapılmalıdır.

Pankreas kanserli kişilere öneriler

- Meditasyon ve gevşeme egzersizlerinden faydalanmak, kötümser düşüncülerden kurtulmaya katkı sağlar.

- Kişinin stresli, depresif, mutsuz hissetmesi ile kontrolün kaybedilmemesi adına duygular hekimle paylaşılmalıdır.

- Hekime sürekli gitmek ihmal edilmemeli ve ilaçlar sürekli şekilde kullanılmalıdır.

- Pankreas kanseri olan kişilerle iletişim kurmak faydalı olabilir.