Stresin ve çalışmanın yoğun olduğu iş yaşantılarındaki bireylerde görülen tükenmişlik sendromu, yavaş yavaş gelişen psikolojik sorundur. Belirtileri ortaya çıkmaya başladığında genellikle önemsenmez ancak sorunlar büyüdükçe, hastanın problemleri içinden çıkılamaz duruma gelir.

Tükenmişlik sendromu nedir?

1974 yılında Herbert Freudenberger tarafından, yorgunluk, başarısızlık, enerji azalmasıyla içsel sorunlardan kaynaklı problemler tükenmişlik sendromu olarak tanımlandı. Çıktığı ilk zamandan bugüne, hastalıkla ilgili çeşitli teşhis ve tedavi yöntemleri geliştirilmiştir. Genel umutsuzluk durumu olarak tanımlanan psikolojik rahatsızlık olan tükenmişlik sendromu, Dünya Sağlık Örgütü tarafından hastalık listesine alınmıştır.

Tükenmişlik sendromunun belirtileri

Tükenmişlik sendromu kendisini genellikle belli etmeden ilerleyen bir sorundur. Belirtilerin birçoğu normal yaşam şartlarında varmış gibi davranıldığında, hastalık sinsice ilerlemeye devam eder. Bu durum hastalığın tedavisini zorlaştıran etkenlerdir. Bu nedenle belirtilere dikkat edilmesi oldukça önemlidir.

Kişide duygusal ve fiziksel olarak tükenmişlik hissi oluşmaya başlar.

Kişide esir alacak kadar etkili olumsuz düşünceler oluşur.

Basit işleri bile bitirmekte zorlanma ve karamsar olma durumları yaygındır.

Yaptığı işten soğuma, umutsuz olma, kendisini değersiz görme, hastalığın belirtileri arasında yer alırlar.

Sürekli dalgınlık ve unutkanlıkla birlikte, bitkinlik hissi zirvede olur.

Uyku problemleri, dikkat eksikliği ve solunum güçlükleri tükenmişlik sendromunun diğer belirtileri arasındadır.

Ayrıca kabızlık, ishal ve kalp çarpıntısı yoğun stresten kaynaklı olarak ortaya çıkabilir.

Tükenmişlik sendromu tanısı nasıl konur?

Tükenmişlik sendromu tanısı konulabilmesi için psikiyatri ve psikologlar hastanın hastalık öyküsünü alırlar. Bu öykü sonrasında Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MBI) ile bunu değerlendirirler. Testlerin uygulandığı aşamada, kişinin tükenmişlik sendromunun hangi seviyede olduğu anlaşılmaya çalışılır. Kimi zaman depresyon ve farklı psikolojik rahatsızlıklarla birlikte görülebilir.

Tükenmişlik sendromunun tedavi yöntemleri

Tükenmişlik sendromunun seviyesi, yapılacak olan müdahaleyle paralel ilerler. Kişinin tükenmişlik sendromu çok fazla ilerlememişse, yaşam koşullarını bir süreliğine değiştirmesi soruna çözüm olabilir. İlerlemiş vakalarda ise kişiye bazı ilaç tedavileri uygulanabilir. Tedavi aşamaları uzun süreli olabildiği gibi kişinin tedaviye cevabına karşılık kısa sürede bitirilebilir.

Tükenmişlik sendromu nedenleri nedir?

Tükenmişlik sendromunun en fazla bilinen nedeni, yoğun iş yaşamıdır. Bu hastalığa yakalanan kişilerin birçoğu, hizmet sektöründe çalışan kişilerde görülür. Ayrıca mükemmeliyetçi kişiliği bulunan ve 'Hayır' cevabı vermekte zorlanan fedakar insanlarda görülme olasılığı yüksektir.