Sindirim sisteminin sonunda bulunan ve dışkının vücuttan atılmasını sağlayan sindirim kanalı açıklığına anüs(makat) denir. Anüsün görevi, besin maddelerinin vücudumuz tarafından kullanılmayan bölümlerinin dışarı atılmasını sağlamaktır. Anüs yapısında sinir, damar ve kaslar bulundurur. Bu yapısı sayesinde boşaltılmak üzere burada toplanan dışkı kontrollü bir şekilde dışarıya atılır. Makat bölgesindeki çok duyarlı sinirler sayesinde gaz, sıvı ve katı dışkı arasında ayrım yapılabilmektedir. Burada bulunan hemoroitlerin yumuşak damarlarla dolu memeleri ise anüsten gaz ve gaita kaçmasını önler. Makatta kanama ya da alt sindirim sistemi kanaması, sindirim sistemi kanamalarının %25ini oluşturmaktadır. Bireylerin yaşam kalitesini düşüren, tuvalet ve beslenme alışkanlıklarını olumsuz yönde etkileyen makat hastalıkları belirtilerinin başında makatta kanama yer almaktadır. Makattan kan gelmesi, kabızlık ya da hemoroid gibi rahatsızlıkların belirtisi olabileceği gibi ciddi sağlık sorunlarının da habercisi olabilmektedir. Genellikle hastalar bu belirtilerle ilgili konuşmaktan çekinmekte, çoğu zaman doktora gitmekte gecikmektedir. Bu durum altta yatan hastalığın ilerlemesine ve tedavi sürecinin uzamasına neden olabilmektedir.

Kanama; gaitada çizgi şeklinde, tuvalet yaparken damla damla, ağrılı ya da ağrısız, pıhtılı, tuvalet kağıdında veya taze kan şeklinde görülebilmektedir.

•Makatta kanama ile birlikte ağrı olması durumunda anal fissür (makat çatlağı) düşünülmektedir. Anal fissür, dışkılama sırasında ve sonrasında şiddetli ağrıya yol açtığı gibi makatta kanamaya da neden olabilmektedir. Hastalar şikayetlerin de makatlarında yırtılma ve kesilme gibi hissettiklerini dile getirirler.

•Anal apse rahatsızlığında makatta bulunan şişlikte iltihaplı akıntı görülmektedir. Buna ek olarak yanma, kızarıklık, kaşıntı, ağrı ve makatta kanama da belirtiler arasındadır.

•Hemoroidal hastalıklar her ne kadar evre ve derecesine göre değişse de görülen belirtiler hemen hemen aynıdır. Ağrı, şişlik, kaşıntı ve makatta kanama ile kendini gösteren hemoroid hastalığında kanama çoğunlukla tuvalet kağıdında, tuvalet ve gaita üzerinde parmak kırmızı kan şeklinde görülür.

•Polip denildiğinde hücrelerin normalden fazla çoğalarak oluşturduğu dokular aklımıza gelmektedir. Vücudun pek çok bölgesinde oluşabilen polipler, kalın bağırsağın iç kısmında oluşursa kalın bağırsak polipleri olarak adlandırılır. Obezite, hareketsiz yaşam, sigara kullanımı ve stres, ülseratif kolit, Crohn hastalığı kalın bağırsak poliplerinin oluşma nedenidir. Göbek bölgesinde ağrı, kabızlık ya da ishal, dışkı renginde farklılık ve makattan kan gelmesi kalın bağırsak poliplerinin belirtileridir. Dışkıda kan görülmesi oldukça yaygındır. Kolon kanseri gibi ciddi hastalıkların oluşumuna neden olan poliplerin tedavi edilmesi çok önemlidir.

•Huzursuz bağırsak sendromu diye bilinen ırrıtabl bağırsak sendromunda ishal, kabızlık, şişkinlik, kilo kaybı ve makattan kan gelmesi görülmektedir. Hastalığın asıl sebebi bilinmemekle birlikte stres, beslenme düzensizliği ve hormonal değişimlerin bu rahatsızlığı tetiklediği gözlemlenmiştir.

•Rektum, bağırsağın son kısmına verilen addır. Bu bölgedeki poliplerden kaynaklanan rektum kanserinde ishal, kabızlık, aşırı gaz, ağrı, gaitada kan ve makattan kan gelmesi gibi belirtiler görülmektedir. Kanserin evre ve derecesine göre tedavi planlanmaktadır.

Hemoroidal hastalıklar, anal fissür ve diğer sık görülen iyi huylu makat hastalıklarında sıklıkla kanama görülse de genellikle cerrahi işlem uygulanmadan tedavi edilebilmektedir. Rektum kanseri açısından değerlendirilen hastalarda makat kanaması iyi huylu makat hastalıklarına oranla daha az görülmektedir. Ani kilo kaybı, ileri yaş ve karın ağrısı gibi belirtiler gösteren hastalar bağırsak kanseri açısından daha detaylı değerlendirilmelidir. Unutmayalım ki erken teşhis hayat kurtarır.



Op. Dr. Mert Atak