Lipaz, lipitlerde bulunan ester bağlarının hidrolizini katalizleyen bir enzim türüdür. Lipazlar canlılarda gıda lipitlerinin sindirilmesi veya taşınması gibi işlevlerde rol oynarlar.

Lipaz Nedir?

Vücudumuzda besinlerden alınan yağlar yapı taşlarına kadar parçalanırlar. Böylelikle vücutta kullanılabilir hale gelirler. Bu işlemlerden sorumlu olan enzim lipazdır. Lipaz enzimi ile trikliserid vücuda alınır ve sindirim kanalındaki yağlar yağ asitlerine ve gliserole dönüştürülerek emilir hale gelir. Pankreas tarafından üretilen enzim mile ile omurga arasında yer almaktadır.

Lipaz testinde enzimin kan seviyesi normal şartlarda belirli aralıklardadır. Bu enzimin belirli değerler üstüne çıkması veya altına düşmesi durumunda bazı hastalıklar oluşabilir. Bu sebeple düzenli tetkiklerle bakılması gerekir. Normal şartlarda insanların kanlarında az miktarda lipaz enzimi bulunur. Fakat lipaz değerinin gerekenden fazla çıkması halinde bu durum lipaz yüksekliği şeklinde adlandırılır. Lipaz testinin yüksek çıkması kişilerde akut veya kronik pankreatit gibi pankreas hastalıklarının oluşumuna işarettir.

Lipaz Kaç Olmalıdır?

Lipaz testi genellikle pankreas hastalıkları veya başka hastalıkların teşhisi için yapılan bir testtir. Enzimlerin kandaki değerlerini araştırır. Fakat bazı durumlarda test olması gereken değerden daha yüksek veya daha düşük çıkabilir.

Sağlıklı insanlarda serum lipaz seviyesi 10-140 U/L aralığında olması gerekmektedir. Test sonucunda serum lipaz değerinin olması gereken bu değerin altında bulunması durumunda pankreas organının işlevini gereken düzeylerde yerine getirmediği veya kistik fibrozis gibi kronik bir hastalığın oluşumu anlamına gelebilir. Fakat kandaki bu düşüş tek başına yeterli olmaz. Test dışında fiziksel muayene de yapılmalı ve teşhis konulmalıdır.

Serum lipaz düzeyinin olması gereken düzeyden yüksek çıkması durumunda ise yine bir sağlık sorununa işaret eder. Lipaz seviyesinin yükselmesi safrakesesi ve pankreas hastalıkları, pankreas kanserleri ve bağırsak hastalıklarına işaret ediyor olabilir. Bu durumda kan testinin yanında radyolojik görüntüleme teknikleri de kullanılarak teşhis konulabilir.

Yüksekliği ve Düşüklüğü Nedenleri

Serum lipaz seviyesinin 10-140 U/L değerinin üstünde çıkması durumuna lipaz yüksekliği adı verilir. Bunun birçok nedeni bulunmaktadır. Lipaz yüksekliği nedenleri aşağıda belirtilmiştir.

- Safra kesesi enfeksiyonu
- Pankreas kanseri
- Böbrek yetmezliği ve obezite
- Trigliserid yüksekliği
- Mide hastalıkları

Önemli miktarda düşük lipaz seviyeleri pankreatik hücrelere zarar verebilir. Lipaz düşüklüğünün birkaç nedeni bulunmaktadır. Lipaz değerinin düşüklüğü nedenleri aşağıda belirtilmiştir.

- Kalıtsal faktörler
- Mukus, ter ve sindirim sıvılarını üreten hücreleri etkileyerek salgıların kalınlaşmasına sebep olabilecek bazı genetik hastalıklar