Malatya'da bir vatandaşın kestiği büyükbaş hayvanın etinde tüberküloz tespit edilmesinin ardından Kurban ibadetini yerine getiren binlerce vatandaş Tüberküloz nedir, belirtileri nelerdir sorularına yanıt aramaya başladı. Halk arasında Verem olarak ta bilinen Tüberküloz hastalığı hakkında bilinen birçok bilgi yer alıyor. Ölümcül ve bulaşıcı bir hastalık olduğu bilinen Tüberküloz tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabiiyor. Güneş görmeyen ortamlarda uzun süre canlı kalabilen verem mikrobu güneş ışığı görmesi halinde ise canlı kalamıyor.

TÜBERKÜLOZ NEDİR, BELİRTİLERİ NELERDİR?

Verem; Mycobacterium tuberculosis denilen basille oluşan, tedavi edilmezse ölümle de sonlanabilen, hava yolu ile bulaşan bir hastalıktır.

Verem Mikrobunun Özellikleri

Verem mikrobu, güneş görmeyen ortamlarda havada uzun süre canlı kalabilir. Güneşten gelen ultraviyole ışınları verem mikrobunu kısa sürede öldürür.

Verem Hala Önemli Bir Sorun Mudur?

Verem tüm dünyada halen ciddi bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Dünya nüfusunun üçte biri verem basili ile enfektedir (vücuduna basili almıştır). Verem basili ile enfekte olanların %10’unun yaşamlarının bir döneminde verem hastası olma ihtimali vardır. Dünyada her yıl yaklaşık 9 milyon yeni hasta ortaya çıkmakta, 1,5 milyon insan veremden ölmektedir.

Türkiye'de Tüberkülozun Durumu Nedir?

Türkiye’de her yıl yaklaşık 14 bin yeni verem hastası ortaya çıkmaktadır. Yeni tespit edilen tüberküloz hasta sayısı her yıl yaklaşık %6-7 oranında azalmaktadır. 2005-2006 yıllarında Türkiye genelinde yaklaşık 21.000 tüberküloz hastası tespit edilmişken 2013 yılında 13.409 hastaya tanı konularak verem savaşı dispanserlerine kayıt edilmiştir.

2013 yılında tespit edilen 13.409 verem hastasının 7.881’i (%59) erkek, 5.528’i (%41) kadındır. Hastaların 8.655’inde (%65) akciğer veremi, 4.754’ünde (%35) diğer organlarda (lenf bezleri, plevra, kemik, böbrek, beyin vb.) verem tespit edilmiştir. Bu hastalardan 228’i çok ilaca dirençli tüberküloz (ÇİD-TB) hastasıdır.

VEREM BELİRTİLERİ NELERDİR?

Verem hastalığının genel belirtileri arasında; halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, ateş, gece terlemesi ve çocuklarda kilo alamama bulunmaktadır.

Akciğer tüberkülozunda; öksürük, balgam, öksürükle kan tükürme, göğüs-sırt-yan ağrısı ve nefes darlığı şikâyetleri görülebilmektedir.

Akciğer dışı organlardaki verem hastalığında genel belirtilerle birlikte tutulan organa göre belirtiler ortaya çıkmaktadır. Örneğin larinks (gırtlak) tutulumunda ses kısıklığı, böbrek tutulumunda idrar şikayetleri, barsak tutulumunda kronik ishal görülebilir.

Verem Hastalığında Erken Tanı Nasıl Konulabilir?

Tüberkülozun kesin tanısı bakteriyolojik olarak konulur. Hastanın değerlendirilmesinde kapsamlı bir tıbbi yaklaşım gerekir: hastanın öyküsü, fizik bulguları, akciğer filmi, tüberkülin deri testi (TDT) ve İnterferon Gama Salınım Testi ile hastalıktan şüphelenilir ve bakteriyolojik ya da histolojik inceleme ile tanı kesinleştirilir.

Öykü (Anammez):

Akciğerle ilgili bulgular:

Öksürük, balgam, hemoptizi: İki haftadan uzun süren her öksürükte tüberkülozdan şüphelenilmelidir. Öksürük, çoğu zaman balgamla birlikte görülür; bazen kanlı olabilir.
Göğüs ağrısı, sırt ağrısı, yan ağrısı: Plevra tutulumu olduğunda solunumla değişen ağrı olur.
Nefes darlığı: Lezyonların yaygın olduğu ya da plevra sıvısının fazla olduğu durumlarda görülür.
Ses kısıklığı: Larinks tutulumunda görülür.
Genel bulgular: Halsizlik, çabuk yorulma, iştahsızlık, kilo kaybı, çocuklarda kilo almada duraklama, ateş, gece terlemesi gibi bulgulardır. Genel olarak ateş aralıklıdır; sabahları yoktur, akşam yükselir, gece terlemeyle birlikte düşer.

Yukarıda sayılan bulguların biri ya da bir kaçı bulunan kişilerde akciğer tüberkülozundan şüphelenmek gerekir.

Hastanın TB açısından riski artıran bir sağlık sorununun olup olmadığı da sorgulanmalıdır: Özgeçmişinde diyabet, bağışıklığı baskılayacak hastalık ya da tedaviler, meslek anamnezinde silikoz gibi. Ayrıca hastanın son 2 yılda yaşadığı yerler öğrenilmelidir.

TB hastalığı ya da şüphesi olan kişilerde, önceden TB hastalığı geçirip geçirmediği öğrenilmelidir. TB hastalığı geçirmişse, tarihi, tanının nerede konulduğu, tedaviye kimin başladığı, başlangıçta balgamda basil olup olmadığı sorulur. Hastalığı döneminde kullandığı ilaçlar ve süresi sorulur.